Pieniądze są nieodłącznym elementem naszego codziennego życia. Jak przebiega drukowanie banknotów? Tak naprawdę jednak niewiele z Nas zastanawia się jak one powstają. Proces ten może być fascynujący, ale również skomplikowany. To coś więcej, niż tylko sama produkcja papierowych arkuszy. Zawiera się w nim historia, sztuka, technologia i nauka. To wszystko ma na celu zapewnienie m.in. bezpieczeństwa oraz trwałości waluty.
Historia i ewolucja banknotów
Rozwój banknotów, jako środków płatniczych ma swój początek w Chinach. Tam po raz pierwszy zaczęto używać papierowych pieniędzy jako substytut dla metalowych monet, które były ciężkie i niewygodne do użytku. Metoda używania banknotów została przyjęta z entuzjazmem, ponieważ znacząco ułatwiła handel. Chociaż początkowo banknoty postrzegano jako tymczasowe zastępstwo za monety, z czasem zyskały na znaczeniu jako należny środek płatniczy.
O pieniądzach z papieru Europa dowiedziała się dzięki Marco Polo. Powstały banki emisyjne i tak pieniądze w nowej formie zaczęły być w prowadzane do obiegu. W dzisiejszych czasach w Polsce istnieje tylko jeden bank, który ma prawo do emisji banknotów. Jest to Narodowy Bank Polski. Nasza historia banknotów sięga insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku, kiedy to po raz pierwszy wprowadzono bilety skarbowe jako środek płatniczy. Od tego momentu, banknoty stały się nieodłącznym elementem systemu finansowego, przyczyniając się do rozwoju gospodarki.
Polskie banknoty
Polskie banknoty drukowane i produkowane są przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych na zlecenie Narodowego Banku Polskiego. Każdy banknot jest projektowany z dbałością o szczegóły, uwzględniając elementy kultury i historii Polski. Wzory i kolory są starannie dobrane do każdego nominału, co ułatwia ich rozpoznawanie. Wszystkie banknoty są wyposażone w zaawansowane zabezpieczenia, takie jak znaki wodne i hologramy, aby zapewnić ich ochronę przed fałszerstwem.
Na banknotach znajdują się portrety ważnych historycznie postaci Polski, a także motywy odnoszące się do polskiej historii. Aktualne polskie banknoty to:
10 zł, na którym znajduje się Mieszko I
20 zł, gdzie jest Bolesław I Chrobry
50 zł, na którym jest Kazimierz III Wielki
200 zł, z Zygmuntem I Starym
500 zł, który został wprowadzony dopiero w 2017 roku. Znajduje się na nim Jan III Sobieski.
Proces produkcji banknotów
Proces tworzenia banknotów jest długotrwały i skomplikowany. Wszystko zaczyna się od odpowiedniej grafiki. W celu drukowania pieniędzy używa się wielu technologii druku i różnych drukarek. Dzięki temu to bezpieczne drukowanie zapobiega fałszowaniu. Wykorzystuje się m.in.:
Druk offsetowy – Specjalny druk offsetowy pozwala na drukowanie jednocześnie awersu i rewersu banknotu. Maszyny z tą funkcją posiadają renomowani producenci banknotów.
Druk sitowy – Wykorzystuje farbę optyczną, dzięki której patrząc na banknot pod różnymi kątami widzimy zmianę barwy
Wklęsłodruk – Dzięki wklęsłodrukowi możliwe jest nakładanie kolorów o różnej grubości. Sprawia to, że każdy banknot z innym nominałem jest nieco inny w dotyku.
Druk typograficzny – Indywidualne numery seryjne każdego banknotu tworzone są właśnie za pomocą tego druku.
Polskie banknoty są zabezpieczone przed fałszowaniem przez zastosowanie szeregu zaawansowanych technologii. Wszystkie zabezpieczenia banknotów powodują, że fałszowanie i drukowanie banknotów nie jest prostym zadaniem.
Stosowanie papieru o tajnej, strzeżonej recepturze sprawia, że banknoty są wytrzymałe i mają specyficzne cechy optyczne.
Znak wodny, który znajduje się najczęściej na niezadrukowanej powierzchni banknotu.
Nitka zabezpieczająca, czyli ciemna, pionowa linia, którą widać oglądając banknot pod światło.
Specjalna farba zmienna optycznie o strzeżonej recepturze i proporcjach. Dzięki niej kolory na banknocie zmieniają się w zależności od kąta patrzenia.
Hologram, czyli zmieniające się kolory tęczy na banknocie.
Czy drukowanie fałszywych banknotów w domu jest możliwe?
Wszystkie skomplikowane zabezpieczenia sprawiają, że fałszerstwo pieniędzy jest naprawdę trudne. Do produkcji banknotów wykorzystuje się nawet farby, które nie są widoczne gołym okiem. Wykorzystywany nadruk UV jest nie do dostrzeżenia w naturalnym świetle.
Innym problemem w fałszowaniu i drukowaniu banknotów jest sama drukarka. Okazuje się, że kolorowe drukarki zawierają specjalny kod identyfikacyjny, składający się z systemu żółtych kropek. Każdy wydrukowany dokument posiada taki kod, dzięki któremu odszukanie jego autora jest możliwe.
Banknoty drukowane przez narodowe drukarnie zawierają również własne znaki, które drukarki są wstanie odczytywać. Jeśli taki banknot będzie chciało się skopiować, drukarka może odmówić posłuszeństwa. Podobnie jest z programami graficznymi – niektóre z nich nie pozwalają na edycję grafik banknotów.
Wszystkie wymienione zabezpieczenia banknotów sprawiają, że ich fałszowanie jest prawie niemożliwe, a ich próba może zakończyć się sporą karą.
